Goebbels scenarzysta, 100 ton wagonów soli i wielka klapa. 69. rocznica premiery najdroższego filmu III Rzeszy.

Autor: w dniu
Nie wiem za bardzo czy w ogóle wypada obchodzić takie rocznice, ale wspominam o niej jedynie przez wzgląd na kujawsko - pomorski wątek, o którym z chwilę. Film, o którym mówimy miał być "kinową Wunderwaffe" upadającej III Rzeszy. Jego nakręcenie było pomysłem samego ministra propagandy Josepha Goebbelsa. "Kolberg" - bo o nim mowa - okazał się być najdroższym filmem w historii kinematografii III Rzeszy, ale i w ogóle Niemiec. Kto wie, czy także nie świata, bo ówczesne 8.5 mln marek dzisiaj byłoby warte pół miliarda dolarów!
scena batalistyczna z "Kolbergu"
Skąd taki szalony pomysł w Goebbelsie? On i Hitler dzieli jedną pasję - uwielbienie dla kina. W chwili gdy Niemcy zaczęli przegrywać na wszystkich frontach, Goebbels pomyślał, że należy nakręcić film, który podniesie morale armii i narodu. Na temat wybrano bohaterską obronę Kołobrzegu (niem. Kolberg) w 1807 roku przed armią Napoleona. faktycznie, w historii Niemiec urosła ona do rangi symbolu dzielnego oporu przeciwko przeważającym siłom wroga. Od tej chwili pieniądze przestały się liczyć, liczyła się jedynie idea.



Na reżysera wybrano Veita Harlana. "wsławił" się on nakręceniem propagandowego, najbardziej obrzydliwie antysemickiego filmu w historii "Żyd Suss" (1940). Filmu, który "odpowiada" za dziesiątki mordów na Żydach. Znane były przypadki gdy po seansie wybuchały antyżydowskie zamieszki, zaś oprawcy w obozach koncentracyjnych mordowali bez opamiętania. Po wojnie usiłowano skazać Harlana za ten film, ale w procesie został uznany za niewinnego. Sędziowie uznali,...
że reżyser nie mógł odmówić pracy dla Goebbelsa bo zostałby zamordowany. W tym miejscu trzeba dodać, że w czasie gdy kręcił "Kolberg" jego była, druga żona Dora Gerson została zagazowana wraz z rodziną w Oświecimiu.

Heinrich George (burmistrz) i Kristina Söderbaum (Maria)
"Kolberg" stał się priorytetem Goebbelsa. Zdjęcia rozpoczęto w 1943, ale z powodu nieustannych ingerencji ministra propagandy w scenariusz (napisał większosc dialogów) i reżyserię realizacja filmu trwała do końca 1944 roku. Rozmach filmu był porażający. Śnieg "wykonano" w lipcu ze 100 wagonów soli sprowadzonej z całych Niemiec. Do zdjęć użyto najnowszej, kolorowej taśmy Agfa, sześciu kamer, oddziału pirotechników. Z frontu ściągnięto 20.000 żołnierzy i 3.000 koni by utworzyć walczące armie. W studiu Babelsberg (znanym m.in. z kręcenia "Pianisty" Polańskiego) zbudowano makietę starówki kołobrzeskiej by móc ją spalić.

30 stycznia 1945 w ostatnim hitlerowskim bastionie na francuskim wybrzeżu, oblężonej przez aliantów twierdzy La Rochelle odbyła się premiera "Kolbergu". Film przyjęto chłodno. Nie tylko tam. Jak obliczono, w Berlinie podczas wyświetlania go w lutym i marcu, "Kolberg" obejrzało... 200 osób. To była największa i najdroższa klapa filmowa w historii kina III Rzeszy. Spóźniona "filmowa Wunderwaffe" była niewypałem, w który nie uwierzył już nikt.

Heinrich George (burmistrz) i Gustav Diessl (Still)
A obiecany wątek kujawsko - pomorski? Jedną z głównych ról - komendanta obrony Kołobrzego, gen. Loucadou zagrał Paul Wegener, urodzony w 1874 Arnoldsdorf - obecnie znanym jako Jarantowice pod Wąbrzeźnem. Rola w "Kolbergu" była jedną z jego ostatnich, zmarł w 1948 roku. Znany był z wyreżyserowania i zagrania głownej roli, w przełomowych dla światowego kina grozy filmach "Golem" (1920) i "Golem - jak powstał" (1915). Wystąpił też w legendarnym filmie "Student z Pragi" (1913).
Paul Wegener jako Loucadou
Ciekawe są też inne postaci jakie wystąpiły w "Kolbergu". Heinrich George (zm. 1946) znany z "Metropolis" Fritza Langa zagrał burmistrza Joachima Nettelbecka, bohaterskiego kapitana Stilla zagrał Gustav Diessl (zm. 1948) znany z "Białego piekła" (1929) i "Testamentu doktora Mabuse" (1933). Jego ukochaną odtwarzała Kristina Söderbaum (zm. 2001) znana hańbiącego "Żyda Sussa", trzecia żona reżysera Harlana. Odtwórca ról w "M - morderca" (1931), "Testament doktora Mabuse" i niemieckiej wersji "Titanica" (1943) Otto Wernicke (zm. 1965) zagrał przywódcę chłopów. To ciekawe grono, artystów, którzy wprzęgli się w dzieło hitlerowskiej propagandy zamyka kompozytor Norbert Schultze, zmarły w 2002 roku twórca muzyki do... "Wojny Harta" z Bruce'm Willisem.

Dziwne koła zatacza historia...

Kolberg w sieci

Pisząc korzystałem też z artykułu w Gazecie Wyborczej Historia "kolberg, ostatni film III Rzeszy" Bartosza T. Wielińskiego.

Komentarze

Prześlij komentarz